In augustus maakte de dierentuin in San Diego bekend voor het eerst een przewalskipaard succesvol gekloond te hebben. Het przewalskipaard is de laatste soort echt wilde paarden die leven op de steppes van Mongolië en China. Eind jaren zestig kwam de soort in het wild niet meer voor en was de soort zo goed als uitgestorven. De afgelopen 40 jaar overleefde de soort bijna uitsluitend in dierentuinen over de hele wereld. Vanaf de jaren 90 van de vorige eeuw werd het paard in groepen geherintroduceerd op de steppes.
Het grote nieuws is niet zozeer dat het gelukt is om het paard te klonen. Inmiddels kunnen wetenschappers veel zoogdieren klonen. Het begon allemaal met het eerste gekloonde zoogdier uit een volwassen cel: het schaap Dolly, geboren in 1996. Het DNA kwam uit de cel van een uier van een ooi. Dat 'inspireerde' de wetenschappers om haar te vernoemen naar Dolly Parton. Een naamgevingsprocedure waar we onze wenkbrauwen nu toch behoorlijk bij zouden fronsen. In 2018 lukte het in China zelfs al om twee makaken te klonen volgens dezelfde technologie als bij Dolly.
Het bijzondere aan het nieuws is dat het paard is gekloond met als doel om de genetische diversiteit van de soort te vergroten, en daarmee de overlevingskans. Door een gecoördineerd fokprogramma van dierentuinen wereldwijd is er heden ten dage een populatie van 760 paarden op de steppes. Al die paarden stammen af van slechts twaalf stamvaders en -moeders. Hierdoor is de genetische diversiteit heel gering, en is de soort als geheel bijvoorbeeld kwetsbaarder voor ziektes. De dierentuin van San Diego voegt nu nieuw DNA toe aan de genetische pool, doordat ze een paard hebben gekloond met DNA van een hengst dat ze al in 1980 hebben ingevroren en sinds die tijd bewaren in hun biobank: de 'Frozen Zoo'. Hier bewaren ze trouwens nog veel meer DNA van honderden andere paarden. Het gekloonde paard heet Kurt, vernoemd naar dr. Kurt Benirschke, een van de grondleggers van de Frozen Zoo (gelukkig is er sinds Dolly ook een kwaliteitssprong gemaakt in de naamgevingsprocedures).
In Nederland heeft Natuurpark Lelystad een belangrijke rol gespeeld bij het behoud van het przewalskipaard. Tientallen tamme dierentuindieren uit heel Europa kregen hier de kans om weer te verwilderen als tussenstation voor de herintroductie in Mongolië.
Amito Haarhuis, directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen op dinsdag 14 september 2020 in De Telegraaf.
